Þemanám 2014-2017
Nemenda Álfaborgar / Valsárskóla
HJARTAÐ
Hjartað er sjálfvirkur rauður vöðvi sem dregst saman og slakar á í takt. Þannig sér það um að blóðið streymi um blóðrásarkerfi líkamans.
UPPBYGGING OG GERÐ
Hjarta spendýra er fjórhólfa og efri hólfin hvoru megin kallast gáttir (eða ullinseyru). Neðri hólfin kallast hvolf. Þannig skiptist hjartað í vinstri og hægri gáttir og vinstri og hægri hvolf.
Hjartað virkar sem tvöföld dæla þar sem hægri hluti tekur við súrefnislausu blóði frá stóru blóðrásinni, sem liggur um líkamann og útlimina, og dælir því til lungna (litlu hringrás). Þannig kemur súrefnisríkt blóð frá lungunum inn í vinstri hluta hjartans sem sér svo um að dæla blóðinu út til vefja líkamans. Ef hjartað er skoðað sést vel hvor hlutinn dælir lengra og gegn hærri þrýstingi, því veggir vinstra hjartahvolfs eru mun þykkari en aðrir veggir í samræmi við álag.
Á milli gátta og hvolfa eru svokallaðir hjartalokur sem opnast og lokast reglulega samfara blóðdælingunni. Slíkar lokur er einnig að finna að aðalæðum frá hjartanu. Hjartsláttarhljóðið eru smellir í hjartalokunnum.
Hjartavöðvinn er sérhæfður vökvi úr sérhæfðum vöðvafrumum sem geta starfað óháð heildinni í næringarlausn. Þessar frumur dragast saman í takt fyrir tilstilli rafboða sem koma frá gúlpshnúti í vegg hægri gáttar.
Hjartað er umlukið sterkum, tvöföldum bandvvefspoka með vökva á milli. Þessi poki nefnist gollurshús og ver hjartað frá hnjaski. Hjartað hefur sitt eigið æðakerfi, kransæðar, sem veitir blóði um vöðvann sjálfann. Þetta kransæðakerfi gerir hjartað því sem minnst háð annari starfsemi lífverunnar.
Tekið af og breytt eftir getu: https://is.wikipedia.org/wiki/Hjarta
Embla Björk
